پلاک خوانی موتور

پلاک خوانی الکتروموتور سریع ترین روش برای آگاهی از مشخصات فنی یک الکتروموتور و اطلاعاتی درباره ساختار و ویژگی‌های عملکردی آنها است. درک معنی و مفهوم اطلاعات درج شده روی پلاک الکتروموتور به شناسایی ایرادات احتمالی و همچنین اطمینان از مناسب بودن موتور برای یک کاربرد کمک بسیار زیادی می نماید پلاک الکتروموتور یک صفحه فلزی یا پلاستیکی است که به بدنه موتور متصل می‌شود و شامل اطلاعات مهمی در مورد موتور میباشد از جمله این اطلاعات می توان به موارد زیر اشاره کرد

شرکت سازنده موتور
شماره سریال انحصاری موتور
نوع موتور (AC یا DC)
ولتاژ ورودی (سه‌فاز یا تک‌فاز)
جریان ورودی (بر حسب آمپر)
توان الکتروموتور (برحسب کیلووات یا اسب بخار)
سرعت خروجی موتور (بر حسب دور در دقیقه یا RPM)
راندمان موتور
فرکانس کاری الکتروموتور
کلاس یا سطح عایق حرارتی موتور
چرخه کاری موتور
ارتفاع و دمای استاندارد محیط کار
سرویس فکتور موتور
ضریب قدرت یا cosφ
گواهینامه ها و استانداردهای موتور
در ادامه معنای هر یک از موارد فوق را توضیح داده و سپس به بررسی پلاک الکتروموتور از برندهای مختلف می پردازیم.

مشخصات پلاک الکتروموتور
در بخش قبلی، به برخی از اطلاعاتی که روی پلاک الکتروموتور نشان داده می‌شود اشاره کردیم، اما هر یک از علائم و اطلاعات چه معنایی دارد؟ معنی مشخصات پلاک الکتروموتور به صورت زیر است:

سازنده موتور

یکی از اولین اطلاعاتی که در پلاک یا نیم‌پلیت الکتروموتور (NamePlate) به چشم می‌خورد، نام یا لوگوی شرکت سازنده دینام است.

شماره سریال یا مدل موتور

شماره سریال موتور یک شناسه منحصر به فرد است که توسط شرکت سازنده به یک الکتروموتور خاص اختصاص داده می‌شود. اگر موتور نیاز به تعمیر یا تعویض قطعه خاصی داشته باشد، با استفاده از شماره سریال موتور می‌توان به سرعت نوع آن را تشخیص داد و  قطعه مورد نظر را تهیه کرد.

نوع موتور

الکتروموتورها به صورت کلی به دو دسته AC (جریان متناوب) و موتور DC (جریان مستقیم) تقسیم بندی می‌شوند. معمولاً نوع موتور را روی پلاک آن مشخص می‌کنند، زیرا برای تعیین منبع تغذیه و انتخاب مدار کنترل مهم است.

میزان ولتاژ ورودی

یکی دیگر از مهمترین اطلاعاتی که می‌توان در پلاک الکتروموتور دید، میزان ولتاژ ورودی برای کارکرد ایمن و کارآمد موتور است. ولتاژ ورودی بر حسب ولت، و با علامت (V) مشخص می‌شود.

 

توان الکتروموتور

توان الکتروموتور بر حسب اسب بخار (HP) یا کیلووات (KW) بیان می‌شود و توان خروجی موتور را مشخص می‌کند. توان الکتروموتور یکی از پارامترهای بسیار مهم برای تطبیق موتور با کاربرد مورد نظر است. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله فرمول محاسبه توان موتور الکتریکی سه فاز را مطالعه فرمایید.

سرعت خروجی موتور

منظور از سرعت خروجی موتور، سرعت چرخش شفت خروجی است و بر حسب دور بر دقیقه بوده و با علامت (RPM) مشخص می‌شود. سرعت موتور به انتخاب صحیح الکتروموتور به خصوص در کاربردهایی که نیاز به سرعت مشخصی دارند، کمک شایانی  می‌نماید.

بازدهی الکتروموتور

بازدهی الکتروموتور بیانگر توانایی مفید موتور در تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی است. این مقدار به صورت درصد بیان می‌شود و دید خوبی در مورد بهره‌وری الکتروموتور ارائه می‌دهد. هرچه مقدار راندمان به 100% نزدیک‌تر باشد، هزینه مصرف برق الکتروموتور کمتر خواهد شد. به طور کلی چهار سطح بازدهی برای موتورهای الکتریکی وجود دارد که عبارتند از:

IE1: کارایی استاندارد
IE2: راندمان بالا
IE3: راندمان برتر
IE4: راندمان فوق العاده عالی
فرکانس الکتروموتور

فرکانس الکتروموتورهای AC، نشان دهنده فرکانس الکتریکی است که موتور برای کار در آن محدوده طراحی شده است و بر حسب هرتز (Hz) بیان می‌شود. در اکثر مناطق فرکانس الکتروموتور با توجه به فرکانس شبکه برق، بین 50 تا 60 هرتز تعیین می‌شود.

کلاس عایق حرارتی موتور

کلاس عایق حرارتی موتور، نشان دهنده حداکثر دمایی است که موتور بدون به خطر افتادن ایمنی یا عملکرد خود می‌تواند تحمل کند؛ به عبارت دیگر، کلاس عایق حرارتی، سطح حرارت قابل تحمل توسط مواد عایق سیم پیچ های موتور را مشخص می‌کند. کلاس عایق حرارتی به پنج دسته زیر تقسیم می‌شود:

Class A برابر 105 درجه سانتی گراد
Class E برابر 120 درجه سانتی گراد
Class B برابر 130 درجه سانتی گراد
Class F برابر 155 درجه سانتی گراد
Class H برابر 180 درجه سانتی گراد
برای کسب اطلاعات بیشتر، با کارشناسان ایکسفن تماس بگیرید

چرخه کاری موتور

چرخه کاری موتور یا چرخه وظیفه، به مدت زمان کار و شرایط بار روی موتور اشاره دارد تا موتور بدون داغ شدن بیش از حد، مورد استفاده قرار گیرد. بیشتر موتورهای موجود در ایران از نوع کار دائم هستند که با علامت (Duty S1) نمایش داده می‌شوند، اما ممکن است با توجه به کاربرد مورد نیاز ، یک موتور به عنوان کار دائم، کار متناوب و … مشخص شود. Duty cycle در استاندارد NEMA در 10 گروه تقسیم بندی می‌شود.

                 

ارتفاع و دمای استاندارد محیط کار الکتروموتور

برخی از شرکت‌های سازنده الکتروموتور، حداکثر ارتفاع و دمای استاندارد محیط کار الکتروموتور را نیز روی پلاک درج می‌کنند؛ البته در بیشتر موتورها این اطلاعات داخل کاتالوگ یا دیتاشیت محصول ذکر می‌شود. دمای استاندارد محیط کار به تعیین اینکه موتور به خنک کننده‌های اضافی مانند اکسترنال فن نیاز دارد یا نه، کمک می‌کند.

سرویس فاکتور الکتروموتور

سرویس فاکتور یا ضریب سرویس نشان دهنده میزان اضافه باری است که الکتروموتور می‌تواند تحمل کند. گاهی نیاز است که توان خروجی موتور به بیشتر از حد نامی خود برسد به عبارتی سرویس فاکتور مشخص کننده ضریب قابل اعمال به موتور بدون آسیب رسیدن به آن است. به عنوان مثال سرویس فاکتور 1.15 بیانگر این است که موتور تا 15 درصد بیشتر از بار نامی خود را می‌تواند به صورت ایمن تحمل نماید. البته استفاده مداوم از الکتروموتور با اضافه بار، منجر به کاهش راندمان و طول عمر آن می شود.

ضریب قدرت موتور

ضریب قدرت موتور که با علائم P.F یا cos φ نشان داده می شود، کمیتی است که کارایی الکتروموتور را در بار کامل توصیف می‌کند. ضریب قدرت نسبت توان نامی (kW) موتور به توان ظاهری (kVA) آن است و عددی بین 0 و 1 است.
گواهینامه ها و استانداردهای موتور

پلاک الکتروموتور حاوی گواهینامه‌های استاندارد مخصوص الکتروموتور نیز هست و این استاندارد‌ها بیانگر  این است که موتور تحت چه شرایط خاصی می‌تواند کار کند. در همین راستامیتوانید با کارشناسان ایکسفن تماس بگیرید.

نمونه پلاک الکتروموتور سه فاز
پلاک یک موتور سه‌فاز چه اطلاعاتی دارد و نحوه‌ی خواندن آن به چه صورت است؟ برای پاسخ به این سوال‌ها بهتر است پلاک زیر ببینید و باهم مروری بر اطلاعات روی پلاک الکتروموتور سه فاز انجام دهیم و علائم اختصاری آن را بررسی کنیم.

                                                

                                                                                    

پلاک موتور سه‌فاز موتوژن

شرکت موتوژن یکی از معروفترین تولیدکنندگان الکتروموتور ایرانی است و محصولات این شرکت به دلیل کیفیت بالا طرفداران زیادی دارند. اطلاعات روی پلاک موتور سه‌فاز موتوژن، تفاوت چندان زیادی با مطالبی که گفته شد ندارد؛ با این حال به بررسی یکی از موتورهای این شرکت می‌پردازیم. پلاک خوانی موتور سه‌فاز موتوژن به شرح زیر است. برای خرید الکتروموتور موتوژن با کارشناسان فروش در تماس باشید.

                                               

          

خواندن پلاک الکتروموتور الکتروژن

کدی که در پلاک الکتروژن نوشته می شود نشان دهنده مشخصات ابعادی فریم موتور و اطلاعات متمایز کننده مخصوص تولید کننده آن است. استاندارد IEC از سیستم معین برای طبقه بندی عایق سیم پیچی استفاده می کند. این بر مبنای بیشترین درجه حرارتی است که مواد عایقی می توانند بصورت پیوسته بدون از دست رفتن یا کاهش طول عمر موتور تحمل کنند. کلاس های عایقی با حروف A، E ، B ، F نشان داده می شوند. برای مثال کلاس عایقی پلاک الکتروموتور الکتروژن نشان داده شده F است و می تواند تا 110 درجه سانتیگراد افزایش دما داشته باشد. در زیر عکس پلاک الکتروموتور سه‌فاز الکتروژن را مشاهده می‌کنید که با توجه به اطلاعات بیان شده می‌توانید از روی پلاک مقادیر را بخوانید.

                                  

IC در پلاک الکتروموتور به چه معناست؟

در تعیین IEC از حروف و اعداد استفاده می‌کنند و به عبارتی، کد IC بیانگر نحوه خنک کاری در استاندارد IEC است. یک کد اختصاصی برای هر کدام از روش‌های خنک کاری وجود دارد. از موتورهای کوچک خنک شونده با فن تا موتورهای بزرگ خنک شده با مایعات. کدها می‌توانند تا حدودی پیچیده باشند. تا چهار حرف، کد چهار رقمی. در ادامه مقدار کمی در مورد کدهای متداول “به‌صورت خلاصه” توضیح داده‌شده است. اما خوب است بدانید به طور کلی دو روش متداول برای خنک کاری در موتورهای الکتریکی رایج است. روش IC411 و IC416.

از کجا بفهمیم الکتروموتورچند اسب است؟

روی پلاک موتور به دنبال علائم KW، HP یا Power باشید؛ این علائم بیانگر توان الکتروموتور است. برای به دست آوردن توان بر حسب اسب کافی است توان بر حسب کیلووات را در 1.34 ضرب کنید. به عنوان مثال: (1KW)*1.34=1.5HP برای مطالعه بیشتر در مورد توان الکتروموتورها می‌توانید مقاله "فرمول محاسبه توان موتور الکتریکی سه فاز" را مطالعه کنید.